Luit van der Tuuk

Over Luit van der Tuuk

Luit van der Tuuk (1954) is gespecialiseerd in de vroegmiddeleeuwse geschiedenis van Noordwest-Europa. Hij is conservator van Museum Dorestad. Van der Tuuk won de W.A. van Es-prijs met zijn boek De eerste Gouden Eeuw. Andere bekende titels van Van der Tuuk zijn De Friezen, De Franken en Vikingen.

Dorestad onthuld

Bestsellerauteur Luit van der Tuuk schetst in het rijk geïllustreerde Dorestad onthuld de geschiedenis van het vroegmiddeleeuwse Dorestad. De handelsplaats Dorestad lag op de splitsing van de Rijn en de Lek, ongeveer bij het huidige Wijk bij Duurstede. Het lag op de grens van het Frankische en het Friese Rijk en was een van de belangrijkste knooppunten van Noordwest-Europa. Luit van der Tuuk beschrijft in Dorestad onthuld op basis van archeologische vondsten en historische bronnen de geschiedenis van deze bloeiende stad en haar bewoners. Dorestad onthuld is het definitieve boek over deze legendarische vroegmiddeleeuwse nederzetting.

De eerste gouden eeuw

In de dertiende eeuw ontstond de Hanze, een succesvol samenwerkingsverband van diverse handelsplaatsen. Uit deze periode is een groot aantal scheepswrakken teruggevonden, die ons informatie verschaffen over de scheepsbouw uit die tijd. Uit de vroegere middeleeuwen is dergelijk materiaal nauwelijks voor handen. De weinige bronnen die er zijn, zijn fragmentarisch. Des te verrassender is het beeld dat Van der Tuuk schetst van de Nederlandse scheepvaart in de vroege middeleeuwen, waarin, betoogt hij, de basis werd gelegd voor latere 'Gouden Eeuw'.

Of bestel hier het e-book.

De Romeinse limes

In De Romeinse limes beschrijft Luit van der Tuuk de Neder-Germaanse limes, die dwars door Nederland liep. Deze noordelijke grens van het Romeinse Rijk was zo'n 5000 kilometer lang en liep langs de Rijn. De grenslinie moest Gallië beschermen tegen de Germanen en is één van de grootste infrastructurele werken die ooit in de Lage Landen gerealiseerd zijn. Recente opgravingen hebben veel plaatsen langs deze linie blootgelegd, waardoor de belangstelling ervoor steeds verder aanwakkert. Luit van der Tuuk schrijft zeer toegankelijk over de Romeinse aanwezigheid in de Lage Landen. Het boek is volledig geïllustreerd in kleur, met kaarten en tijdlijnen.

Indiculus

Voor de vroege middeleeuwer waren de waarneembare en de bovenzinnelijke wereld volledig met elkaar verweven, laat Luit van der Tuuk zien in Indiculus. Iedereen was zich voortdurend bewust van de aanwezigheid van bovennatuurlijke machten die invloed uitoefenden op het aardse bestaan. Van der Tuuk beschrijft in dit boek de spiritualiteit in de vroege middeleeuwen. Als kapstok gebruikt hij de ‘Indiculus superstitionum et paganiarum’, Latijn voor ‘kleine lijst van bijgelovige en heidense gebruiken’. De daarin bijeengebrachte opsomming van soms moeilijk te doorgronden begrippen levert een verrassende verzameling van religieuze en magische gebruiken op. Luit van der Tuuk werpt in Indiculus een helder licht op de spirituele beleving van de vroege middeleeuwers.

Of bestel hier het e-book.

Handelaren en ambachtslieden

Hoe ontwikkelden de bewoners van de Lage Landen zich in de vroege middeleeuwen van jagers, landarbeiders en vissers tot handelaren, schippers en ambachtslieden? Dat laat Luit van der Tuuk zien in Handelaren en ambachtslieden. Goede oogsten door betere omstandigheden leverden grotere overschotten op. Daardoor breidde de handel zich uit van lokale markten naar internationale handelsnetwerken. De economie in heel Noord-Europa groeide op ongekende wijze en men kon nu ook rijk worden door werk. In Handelaren en ambachtslieden voert vroegemiddeleeuwenkenner Luit van der Tuuk de bijzondere handelaren en ambachtslieden, schippers en scheepsbouwers ten tonele die de grondslag hebben gelegd voor Nederland als handelsland.

De Franken

Vijf eeuwen lang bouwden Frankische koningen en krijgsheren aan hun imperium. Het was ruwweg het tijdperk tussen de oudheid en het jaar 1000. Tegen het einde van de Romeinse overheersing maakten Frankische krijgsheren zich meester van het zuidelijke deel van België. Na drie eeuwen machtspolitiek van het Merovingische huis heersten de Franken al over het grootste deel van de Nederlanden. De koningen van de Karolingische dynastie lijfden tenslotte het resterende deel van onze streken in bij het rijk. Hun lotgevallen zijn diep verbonden met onze eigen geschiedenis.

In De Franken, dat deel uitmaakt van de serie ‘Middeleeuwse geschiedenis van de Lage Landen’, schetst Luit van der Tuuk niet alleen het optreden van bekende vorsten als Karel de Grote en Pippijn de Korte, maar ook van minder bekende Frankische heersers in de Nederlanden. Hij vertelt aan de hand van de weinige bronnen de lotgevallen van de machthebbers en hun relatie met de Lage Landen en wat dat inhield voor Europa.

Of bestel hier het e-book.

De Friezen

De Romeinen en de Franken noemden het kustgebied tussen Zwin (bij Brugge) en Wezer (bij Bremen) Frisia. Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, Oost-Friesland: het viel allemaal onder die verzamelnaam. In De Friezen brengt Luit van der Tuuk de vroegste geschiedenis van het volk van de kuststreek tot leven. Op toegankelijke wijze legt hij uit hoe de Friezen, een ‘volk van het water’, een voorname rol hebben gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Dat water speelde een verbindingsrol voor de handel, en die handel zorgde ervoor dat zich in Frisia vrij snel een geldeconomie kon ontwikkelen, omdat betaling of afdracht in natura onpraktisch was. Het water leidde ook tot versnippering van territoria, zodat het lastig was in Frisia een centraal gezag te vestigen.

Door hun geografische positie konden de Friezen uitgroeien tot de vrachtvaarders van Noordwest-Europa. Op het snijvlak van de geschiedenis en de archeologie schetst Luit van der Tuuk een beeld van boeren en kooplieden, maar ook van de Friese opstand, koning Radbod en Bonifatius.

Of bestel hier het e-book.

Katla

Katla van Luit van der Tuuk is het verhaal van de buitengewone reis die de jonge vikingvrouw Katla maakte in de negende eeuw. Katla voer twaalf eeuwen geleden op een houten schip van het Zweedse Birka naar Dorestad; een tocht vol ontberingen en gevaar. Aan de hand van haar reis vertelt de Luit van der Tuuk de geschiedenis van Birka, Dorestad en de scheepvaart van de negende eeuw. Katla is gebaseerd op historische en archeologische bronnen, maar leest als een meeslepend verhaal.

Of bestel hier het e-book.

Vikingen

Vikingen door Luit van der Tuuk is een standaardwerk over de Vikingen en Noormannen in België en Nederland. In de vroegste geschiedenis van onze landstreken spelen de Vikingen een belangrijke rol. Dit haast mythisch geworden volk uit het noorden had in de negende en tiende eeuw vele grafplaatsen en nederzettingen in Nederland en België. 'Vikingen in de Lage Landen' laat zien waar de Noormannen zich bevonden en welke sporen ze hebben nagelaten. Daarnaast gaat Luit van der Tuuk in op de cultuur, kunst en religie van de Vikingen. Vikingen bevat meer dan 150 afbeeldingen en kaartjes om de geschiedenis tastbaar te maken.

Luit van der Tuuk is conservator van Museum Dorestad en beheerder van de website Gjallar, geheel gewijd aan de Noormannen. Hij is befaamd vanwege zijn publicaties over de eerste eeuwen van de geschiedenis. Zijn boek 'De eerste Gouden Eeuw' werd bekroond met de W.A. van Es-prijs.

Of bestel hier het e-book.

De middeleeuwers

De middeleeuwers van Luit van der Tuuk en Leon Mijderwijk werpt nieuw licht op de mensen uit de middeleeuwen. Een onbekend graf dat opeens van een belangrijk koning blijkt te zijn, een verloofde die met een vloot haar vluchtende bruidegom achterna gaat, en een adellijke vrouw die weigert te trouwen en haar intrek neemt in het klooster; het zijn verhalen die tot de verbeelding spreken. Maar wat weten we nu werkelijk van de mensen die in de vroege middeleeuwen leefden? Luit van der Tuuk en Leon Mijderwijk nemen de lezer aan de hand van verschillende personages uit Nederland en België mee op reis in de tijd. Maak kennis met koningen, priesters, herbergiers, barden en boeren, en ontdek het doen en laten van toen. Op basis van archeologische kennis en schriftelijke bronnen geven Van der Tuuk en Mijderwijk een dynamische indruk van de middeleeuwse belevingswereld. De vroegmiddeleeuwse samenleving was namelijk complex, divers en voortdurend in beweging, en ze blijkt zeker niet zo donker als vaak gedacht.

Of bestel hier het e-book.

De Vikingtijd

In De Vikingtijd vertelt topauteur Luit van der Tuuk over de tot de verbeelding sprekende Noormannen en Vikingen. Tussen de negende en elfde eeuw teisterden de Noormannen en Vikingen onze kusten en de delta’s van de Schelde, de Maas en de Rijn. Wie waren deze avontuurlijke zeevaarders? Wat kwamen zij doen in de Lage Landen? Aan de hand van talloze archeologische vondsten reconstrueert Luit van der Tuuk in De Vikingtijd het leven en de leefwereld van de Vikingen. De Vikingtijd is een deel in de serie Waar & Wanneer en is rijk geïllustreerd met afbeeldingen, kaarten en een tijdlijn.

Lof en laster

Over middeleeuwse vrouwen zijn veel minder bronnen te vinden dan over mannen. Desalniettemin maakt Luit van der Tuuk in Lof en laster duidelijk dat vroegmiddeleeuwse vrouwen veerkrachtig, vindingrijk en bekwaam waren. Bovendien waren ze in staat (politieke) macht, kennis en creativiteit buiten de huiselijke sfeer uit te oefenen. Van der Tuuk reconstrueert in dit boek de levens van adellijke en gewone vrouwen. Op basis van archeologisch bewijs en geschreven bronnen ontstaat het beeld van krachtige vrouwen, in een periode waarin de macht van de kerk voortdurend toenam.

Of bestel hier het e-book.

De lier van Trossingen

De lier van Trossingen van Luit van der Tuuk is een gids voor de verkenning van de vroegmiddeleeuwse muziek. In de vroege middeleeuwen hadden muziek en muziekinstrumenten een bijzondere betekenis met een eigen sociale functie. Bij de Germanen was de lier het belangrijkste snaarinstrument; in een zesde-eeuws koningsgraf is er één bijna geheel gaaf aangetroffen. Naast de geschiedenis van muziek, de bouw van instrumenten en de uitvoering van de heldendichten vertelt topauteur Luit van der Tuuk ook over de maatschappelijke en culturele context waarin de lier een belangrijke rol speelde. De lier van Trossingen is een deel in de serie Tastbaar Verleden.

Radbod

Luit van der Tuuk scheidt in Radbod feit van fictie en vertelt de ware geschiedenis van de historische vorst Radbod. De Friese koning Radbod heerste rond 700 na Christus over een groot kustgebied van Vlaanden, Holland, Friesland, Groningen en Oost-Friesland tot aan Bremen. In de in 2018 verschenen film ‘Redbad’ voert de legendarische Friese koning met hulp van de Vikingen een heftige strijd tegen de christenen die met harde hand hun geloof opdringen in de Lage Landen. Van der Tuuk, expert op het gebied van de vroege middeleeuwen, toont aan dat de film vol zit met anachronismen en onjuistheden. De film én het boek Radbod zetten de buiten Friesland bijna vergeten Redbad weer terug op de plek waar hij hoort, als één van de belangrijkste en machtigste vorsten die de Lage Landen ooit heeft gehad.

Bonifatius in Dorestad

In 716 kwam Bonifatius met een vrachtvaarder vanuit Londen naar het vasteland van Europa, om in Dorestad – het Rotterdam van de achtste eeuw – van boord te gaan. Zijn missie: het evangelie verkondigen en hier een kerkelijke organisatie opbouwen.

Bonifatius' komst had grote gevolgen voor de ontwikkeling van Dorestad en Utrecht, en daarmee voor de vroege geschiedenis van Nederland. In de bundel Bonifatius in Dorestad, die in 2016 is gepresenteerd bij de herdenking georganiseerd door het Comité Bonifatius-Dorestad, worden verschillende facetten van Bonifatius' aankomst en aanwezigheid in Dorestad en omgeving belicht.

Bonifatius in Dorestad staat onder redactie van Luit van der Tuuk en bevat bijdragen van professoren Paul Post en Anton Vernooij, dominee en auteur Pieter L. de Jong, bisschop Gerard de Korte en Kees Slijkerman.

Dorestad was veelvuldig doelwit van de Vikingen, zij het dan enkele eeuwen eerder dan de Wolventijd. Die aandacht was niet onbegrijpelijk; de stad was van de 7de tot in de 9de eeuw een zeer belangrijke handelsplaats. Luit van der Tuuk vertelt u meesterlijk hoe dit zo ontstond. 

- Nederlands Dagblad over Dorestad Onthuld