Inmiddels is de tweede druk van De Dertigjarige Oorlog van de Zweedse professor Dick Harrison verschenen. Een derde druk is alweer in voorbereiding. In zowel Vlaanderen als Nederland kreeg dit unieke boek over de allereerste wereldoorlog veel lof.
Het was een slecht voorteken – een héél slecht voorteken. Hans Heberle, een schoenmaker in het zuiden van Duitsland, keek in het najaar van 1618 vol angst naar de hemel. Eerst ’s nachts, maar later ook overdag was daar een vuurbal te zien die een lange staart achter zich aan trok. Dit kon maar één ding betekenen: er was onheil op komst.
Heberle noteerde in 1630 zijn herinneringen aan dit hemelse fenomeen. ‘In 1618 verscheen een grote komeet als een geweldige en vreselijke zweep, waarmee God ons krachtig bedreigde als straf voor ons zondige leven, [een straf] die we echt verdienden en nog steeds dagelijks verdienen. […] Het doet me hete tranen huilen als ik bedenk wat hij betekende en wat daarna nog zou volgen, zoals we helaas ervaren, en nog ervaren, keer op keer.’
De komeet had inderdaad zijn vreselijke belofte ingelost, want in 1618 was er een oorlog uitgebroken die tot 1648 zou duren en van Europa een weerzinwekkend slachthuis maakte. Aan het eind van deze Dertigjarige Oorlog was het continent voorgoed veranderd: de moderne tijd was geboren, ten koste van miljoenen doden.
De Dertigjarige Oorlog is zo ongelooflijk veelzijdig, dat alleen een bijzonder stoutmoedig historicus het in zijn hoofd haalt het hele conflict in één boek te beschrijven. Zo’n werk was in het Nederlands dan ook niet voorhanden, maar met de publicatie van De Dertigjarige Oorlog. De allereerste wereldoorlog 1618-1648 van de Zweedse historicus Dick Harrison (1966) is die leemte nu gevuld.
In een kraakheldere vertaling komen alle aspecten van de oorlog aan bod: de grote geopolitieke kwesties, de tactische finesses van belangrijke veldslagen, de kleurrijke hoofdrolspelers en vooral het oneindige leed van de gewone man en vrouw. Harrison heeft een indrukwekkend aantal dagboeken, memoires en brieven ontsloten. Daaruit stijgt het gejammer op van boeren en burgers die genadeloos worden vermalen door de geschiedenis.